Wie was Mike Roberts? Ik heb de laatste tijd een stapeltje ansichtkaarten uit de Verenigde Staten bij elkaar verzameld, gemaakt tussen ongeveer de jaren veertig en zeventig. Er staan wijdse landschappen op, wolkenkrabbers, straten door kleine dorpjes, motels, heel Amerika, van de grote steden tot de lege prairies. Wat me vooral in de kaarten aantrok waren de diepe kleuren en het altijd aanwezige felle zonlicht, dat bijna lijkt te trillen. Op deze bijvoorbeeld:
(klik om te vergroten)
Eigenlijk een nietszeggend plaatje, niks dat de aandacht trekt en een obligate (en ook nog dode) boom op de voorgrond om diepte te suggereren, maar wel schitterend, vind ik, zoals dat zonlicht van ergens rechtsvoor over het water, de bomen en de bergen zindert. Achterop staat, zoals op veel van dergelijke Amerikaanse kaarten, een verhaaltje over wat je ziet: 'Navajo Lake, Southern Utah. Thirty miles east of Cedar City, Navajo Lake is surrounded by rolling mountains covered with forests of spruce, pine, and aspen, spotted with black lava flows. Fishing, boating, and horseback riding facilities are availaible during the summer months.'
Daar krijg ik meteen zin van om de wildernis in te trekken - terwijl ik helemaal niet zo'n Davy Crockett ben. (Overigens is deze kaart niet gebruikt, waarschijnlijk heeft iemand die er daadwerkelijk is geweest hem meegenomen als souvenir.)
Toen ik de achterkant van de amerikaansekaartenverzameling beter bekeek, ontdekte ik dat de makers ook erg trots waren op die verzadigde kleuren. 'Natural Color Card', 'A Natural Color Postcard', 'Natural Color Reproduction', 'Pub. By Natural Color Productions, Ltd.', 'Florida Natural Color, Inc.' staat in grote letters achterop. Met daarbij vaak het soort kleurenfilm dat ze hadden gebruikt om tot die prestatie te komen. De kleurenfoto was duidelijk nog een nieuwigheid. Geen zwartwitfoto meer, geen (onnatuurlijk) ingekleurd plaatje: dit hier was een 'Prismaflex Color', een 'Ecko-Chrome reproduction', een 'Curteichcolor' of, vooral 'A Kodachrome Reproduction'. Kodachrome was de kleurenfotokampioen van die jaren - het stond (lees ik op wikipedia) bekend om zijn ongeëvenaarde vermogen natuurlijke kleuren natuurgetrouw weer te geven.
Enter Mike Roberts. Want de helft van mijn kaarten bleek bij nader inzien door een en dezelfde man gemaakt te zijn - ze waren een 'Color Card Kodachrome Reproduction by Mike Roberts'. Mike had zelfs zijn eigen logo, een letter R in de vorm van een mannetje met een camera, met op de achtergrond een soort gestileerde zon. Mike Roberts, landschapsfotograaf. Zoals op de achterkant van bovenstaande kaart:
Dus wie was deze Mike Roberts? Een fotograaf die dankzij Kodachrome carriere gemaakt moet hebben. Op deze kaart werkt hij voor de Intermountain Tourist Supply van Salt Lake City. Maar op de volgende, uit 1947...
(klik om te vergroten)
...blijkt dat Mike ook zijn eigen bedrijfje had:
De Mike Roberts Studios in Berkely, Californie, heel stoer. Ik zie hem al voor zijn eigen kaartenbedrijfje en voor zijn opdrachtgevers door de USA trekken, in zo'n Amerikaanse auto, slapend in motels, met zijn cameratas vol rolletjes Kodachrome. Hij reisde, en wat hij zag fotografeerde hij voor de reizigers die na hem kwamen. Hij bepaalde voor de toeristen van de VS het beeld van wat zij zagen.
Ook opvallend: de foto hierboven is vrijwel identiek aan de eerste, met weer, heel kitscherig, een boom op de voorrond (en ik heb nog zo'n foto, van een 'Crater Lake') - Mike Roberts is de Bob Ross van de kleurenkaartfotografie. Maar die boom is nu onderwerp van de foto: 'Silhouette of a Lone Pine at Grand Canyon. This gnarled, lone pine stands as a sentinel at the rim of the brilliantly colored expanse of winding canyons gazed upon by thousands of visitors yearly.' Zie de nadruk op de kleuren, zelfs in de begeleidende teksten.
En er staat iets geschreven op deze kaart, verstuurd aan H. Bremmer in Eindhoven, waaruit blijkt dat Kodak ook Nederland heeft veroverd: '20 Oct 1947. Beste Henk, Ik daalde op een mulet gezeten af naar de diepten van Grand Canyon, schrijf je nu aan den oever van Colorado river, waar ik op de z.g. Phantom Ranch overnacht. Morgen weer dezelfde weg (Karibab trail) naar boven daar Bright Angel trail over bepaalde stukken weg gespoeld en onbegaanbaar is. Hoop dat de Kodacolor foto's die ik maakte goed zullen uitvallen. Hartelijke groeten en tot ziens, Herry.'
(fascinerende tekst. Wie heeft zo'n naam, wie is zo fortuinlijk om twee jaar na de oorlog een tocht door de VS te kunnen maken?)
Was Mike dan alleen een succesvolle fotograaf van wijdse landschappen, gadegeslagen door eenzame bomen? Nee. Dit vind ik een van zijn fascinerendste werken:
(klik om te vergroten)
Wat is dit voor leeg landschap, dacht ik toen het voor het eerst zag. Er staat niks op, en toch...prachtig. Had Mike Roberts minimalistische aspiraties? Nee, dit is kaart C1892 (hij nummerde ze): 'Bonneville Salt Flats, "World's fastest Speedway", Utah. U.S. Highway 40-50 crosses famous Bonneville Salt Flats at the western edge of the Great Salt Lake Desert in Utah. On this great natural speedway, formed by 100 square miles of level salt, automobiles have attained speeds in excess of 300 miles per hour.'
De grote zoutmeren van Utah - volgens mij breken raketgedreven auto's er nog steeds snelheidsrecords. Gefotografeerd als een groot vlak niks: je moet maar durven.
Een laatste Natural Color by Mike Roberts. 'Outdoor Mineral Pool, Boyes Bath House, Boyes Hot Springs California'. Een opdracht voor de Ed Wood Post Card Co., Forestville, California. Om te laten zien dat Mike ook wel eens onder de mensen kwam - hoewel het landschap nooit ver weg was.
(klik om te vergroten)
Reacties