Doorgaan naar hoofdcontent

Een deuropening, een zomerochtend



(klik om te vergroten)
Een man kijkt door een deuropening naar binnen. Even denk ik dat hij een poortje passeert, maar dat is de uitsnede. Heeft iemand hem geroepen? Hij is duidelijk onderweg, bolhoed op, pak aan, kraag hoog, een soort van dokterstas in zijn hand, het rechterbeen op het punt het linker te passeren. 'He', hoort hij, hij blikt opzij.
Iemand heeft onder de foto geschreven: ''s Morgens 8 uur'. Is toen de foto genomen? Zou kunnen: de zon staat laag, de schaduwen van zijn benen zijn vrij lang, over de straat hangt zo'n ochtendlicht. Het is druk, langs de stoep staat een kar, een fiets schiet voorbij, in de achtergrond kijkt een man in een etalage - een toevallig spiegelbeeld van de man met de tas. Twee mannen kijken eigenlijk opzij op deze foto.
Naast de foto drie handtekeningen. het statige klinkende Joh. H.C van Groeningen bovenaan, dan een naam die ik niet kan ontcijferen (G.J. van Grol?), onderaan P. de Jong - volgens mij degene die het tijdstip opschreef. Verder niks. Geen boodschap, geen verdere uitleg. Waren dit vrienden van de man met de bolhoed? Haalden zij een grap met hem uit? Misschien heeft hij de fotograaf niet gezien, hoorde hij alleen iemand roepen, kon hij in de donkere gang niemand ontwaren en is toen verder gelopen. Vandaar dan dat ' 's Morgens 8 uur' - weet je nog, die ochtend (misschien wel vanochtend) dat er een stem klonk uit een huis? Misschien hebben de drie vrienden hiermee een weddenschap gewonnen. Maar misschien was er iets heel anders gaande.
De kaart is verstuurd aan 'Den Wel Ed Heer E.W. Brascamp, Ceintuurbaan 329, Alhier'. Ook op de achterkant geen boodschap, het is een foto-ansichtkaart zonder ruimte voor berichten, zoals de gewoonte was tot begin twintigste eeuw. De postzegel is weg (ooit eraf geweekt door een verzamelaar?), het stempel zegt 'Amsterdam, 5 aug [verdwenen jaartal]'.
Een deuropening, een zomerochtend in Amsterdam, rond 1900. Klik, zei een camera. Van de foto maakte iemand een kaart, drie mensen zetten hun handtekening, een van hen schreef het tijdstip op. Op de Ceintuurbaan ontving iemand de ansicht. Hij wist meteen wat die te betekenen had. Hij wel.

Reacties

Anoniem zei…
E.W. Brascamp is vermoedelijk Engelbarto Wolter Brascamp, geboren in Olst 1-4-1871. Hij was scheikundige en koopman. Hij huwde op 14-5-1903 met Lucretia Scholten. Ik weet niet waar. Wel dat het echtpaar op 29-6-1904 uit Amsterdam in Utrecht ging wonen, waar Lucretia overleed in 1904. Op 29-6-1906 werd hij ingeschreven in Olst, waar hij overleed op 1-8-1907. De ene handtekening is vermoedelijk van Jacob de Jong, tweede echtgenoot van de vrouw van een oom van Engelbarto, Albert Brascamp. Na het overlijden van Albert trouwde zijn echtgenote Gerritdina Jacoba van Werven op 12-9-1884 met Jacob de Jong, geboren 16-10-1858 in Wolvega, overlden op 14-4-1923 in Olst. Wat hij dan op 13 september 2006 in Amsterdam deed en of hij daar woonde? Misschien logeerde hij daar? Misschien staat hij zelf wel in de opening en dan snapt hij natuurlijk ook wat Jacob de Jong cs met de foto voorhadden.
Engelbarto en mijn grootvader hadden een gemeenschappelijke betovergrootvader: Engelbert Brascamp, Tussen twee haakjes: ik heet wel E.W. (Evert Willem), maar beide namen voeren op geen enkele manier op Engelberto Wolter terug. Mijn grootvader en Engelberto hadden een gemeenschappelijke betovergrootvader: Engelbert Brascamp, custos en schoolmeester van Twello van 1754 1807.
Ik heb een foto van Engelberto. Lijkt inderdaad wel wat op de man in de opening maar niet overtuigend.
Ik ben benieuwd naar de achterkant van de ansicht.
Anoniem zei…
Den Wel Ed Heer E.W. Brascamp slaat op Engelbarto Wolter Brascamp, geboren 1 april 1871 in Olst. Hij trouwde op 14 mei 1903 in Voorst met Gerritje Lucretia Scholten. Engelbarto was scheikundige en koopman. Hij overleed op 1-8-1907 in Olst nadat zijn vrouw al overleden was in Utrecht, op 18 november 1904.

Er was een bezoek aan het zojuist op de nieuwe locatie geopende Stadsarchief van de Gemeente Amsterdam (aan de Vijzelstraat) voor nodig om te zien wat Engelbarto met de Ceintuurbaan had. Het bevolkingsregister (in de vorm van gezinskaarten) van Amsterdam uit die tijd is via internet toegankelijk maar Engelbarto komt daarin niet voor: hij was kennelijk geen hoofdbewoner. Eerst het woningboek opgevraagd en bekeken. Geen nummer 329. Vanaf nummer 314 zijn er alleen even nummers, die doorlopen tot 446. Nog even gekeken naar 32 negen hoog, maar ook 32 bestond niet. Daarna het bevolkingsregister op naam. Daar wel Engelbarto Wolter en na enig zoeken, wat zonder hulp van een archiefmedewerker niet gelukt zou zijn, bleek dat hij op Ceintuurbaan 120 woonde. (staat dat feitelijk ook op de ansicht?). Zo te zien op de benedenverdieping, het derde huis. Hij kwam daar 1-5-1903 uit Olst en vertrok weer op 29-6-1904, naar Utrecht. Ook zijn vrouw staat er ingeschreven.
De gezinskaarten geven één Joh. H.C. van Groeningen namelijk Johannes Hermanus Christoffel. Hij was makelaar en woonde op de Utrechtsestraat 67, 3 hoog, zo te zien met vrouw en zoon (geboren in 1908) en vele andere van Groeningens en enkele andere personen. Er is ook één G.J. van Grol. Dat is Gerard Johan, kantoorbediende, later koopman, nog weer later bedrijfsleider. Hij woonde op de Ne Tolstraat 115. Nu bestaat er een Korte Tolstraat en een Tolstraat. Ik heb niet uitgezocht hoe dat zit. Als ik er vanuit ga dat P. de Jong ook uit Amsterdam komt dan zijn er twee kandidaten: een visser en een koopman in eieren en boter: Pieter de Jong aan de Marnixstraat 101. Die zal het misschien zijn.

Gezien het korte verblijf van Engelbarto in Amsterdam moet de kaart gestempeld zijn op 5 augustus 1903. In eerste instantie kun je denken dat de foto op de ansicht genomen is vanuit een huis. Bij nader inzien lijkt dat niet zo. Daarvoor is de ‘deuropening’ veel te hoog. Waarschijnlijk is de foto genomen uit een steegje en zie je de overkant van de straat waarop die uitkomt. De Ceintuurbaan zal het wel niet zijn. Die is te breed. Het kan her en der in de binnenstad zijn.

Ik heb me afgevraagd of de persoon op de ansicht Engelbarto is. Het zou best kunnen. Ik heb een foto van hem en zijn vrouw, waarschijnlijk genomen in 1903 bij hun trouwen en er is enige gelijkenis. Maar nu de crux. Hoe zit het met die ansicht met de drie namen erop, zonder boodschap. Als de persoon op de ansicht inderdaad Engelbarto is en hij weet dat de foto genomen is dan is een boodschap inderdaad niet nodig. Gewoon een aardigheid. Maar waarom die drie namen er dan op staan, van drie zakenpartners van hem? Wanneer het bij één van de heren in de buurt genomen zou zijn was één handtekening logischer. Het blijft een raadsel.

Populaire posts van deze blog

Voetballen in het verzorgingstehuis

In de jaren tachtig lag mijn oma op een zaal in een 'verzorgingstehuis'. Elke zondagmiddag gingen we met het hele gezin op bezoek. Bij mooi weer maakten we een wandeling in de tuin. (klik om te vergroten) Nee, niet in Spierdijk, niet bij bejaardencentrum ' 't Oeverland'. Maar ik moest wel aan de zondagse wandelingen denken toen ik deze kaart vond. Het gazon, het paadje met de paaltjes, die lage lampen, de dunne boompjes en natuurlijk, helemaal links, de oranje zonweringen, zo was het bij ons in Apeldoorn ook. Mijn broer en ik rennen over het gras, mijn moeder duwt de rolstoel van mijn oma, mijn vader slentert mee. Zou mijn oma voor zeg haar vijftigste ooit rekening hebben gehouden met de mogelijkheid dat ze in een bejaardentehuis, en daarna in een verzorgingstehuis terecht zou komen? Hoe zag voor een meisje uit het begin van de eeuw, zoals op deze kaart... (klik om te vergroten) ... of op deze... (klik om te vergroten) ... de verre toekoms

Post van de dictator

Post is het ideale middel om te laten zien wie er de baas is. Mensen laten elke dag wel enveloppen en pakketjes door hun handen gaan. Vrijwel ongemerkt glijdt hun blik dan even over de postzegels. En wie zien ze daar: de koningin, de president, de dictator. Een paar jaar geleden was ik in Libië. Daar kon je in kleine winkeltjes naar postzegels vragen en dan kwam de verkoper op de proppen met vellen vol prachtige afbeeldingen. Ware kunstwerkjes: hele schilderijen ontvouwden zich over meerdere postzegels. Zonde om ze uit te scheuren. Held op al die platen: kolonel Khadaffi. (klik op de plaatjes om te vergroten) Deze is in 1983 gemaakt ter ere van de 14e verjaardag van de revolutie van 1 september. Khadaffi omringd door zijn vrouwelijke lijfwacht. Hij deelt diploma's uit. Op de achtergrond een Russische Katusha-raketwerper. Prachtig, huiveringwekkend. In april 1986 liet president Reagan Libië bombarderen, waarbij een dochtertje van Khadaffi omkwam. Vereeuwigd op een postzegel

Het jaar 1945 volgens Ian Buruma

Ian Buruma laat in zijn geschiedenis van het jaar 1945 zien dat de Tweede Wereldoorlog een cesuur in onze geschiedenis aanbracht. door Henk van Renssen in Vrij Nederland 40, 5 oktober 2013 Dat heel Europa vlak na de bevrijding in 1945 ‘een groot matras’ was waar ‘alles zoop en naaide’, zoals Remco Campert schreef in zijn beroemde gedicht ‘Niet te geloven’, blijkt niet alleen een dichterlijke, maar ook een historische waarheid te zijn. In zijn nieuwe boek 1945 wijt de Nederlands-Britse historicus Ian Buruma zijn hele eerste hoofdstuk aan de seksuele uitspattingen die dat bewuste jaar volgden op de komst van de geallieerden in Europa en Japan. Zelfs voormalige concentratiekampen als Bergen-Belsen, schrijft hij, waar uitgemergelde ex-gedetineerden tussen de opgestapelde lijken wachtten op terugkeer naar huis, waren al snel ‘plekken van koortsachtige seksuele activiteit geworden’. Is dat belangrijk om te weten? Wel in het verhaal van Buruma. De befaamde journalist, histor