Nadat de Duitsers in 1941 heel Polen hadden ingenomen, deelden ze het land in twee. Het westelijke deel werd toegevoegd aan Duitsland. Het oostelijke deel werd een soort Duitse kolonie onder de naam Generalgouvernement. Onder leiding van gouverneur Hans Frank (later in Neurenberg ter dood gebracht) onwikkelde dit staatje zich al gauw tot de 'vuilnisbak' van het Duitse rijk. De Polen werden gepest en vermoord. De joden werden uit de dorpen gehaald en in de getto's van steden als Warschau, Lodz en Lublin gestopt. Ook de joden uit Duitsland kwamen in deze overvolle openluchtgevangenissen terecht - tot ze natuurlijk allemaal naar de vernietigingskampen werden getransporteerd.
En ook deze kampen lagen in het Generalgouvernement: Sobibor, Treblinka, Chelm en Majdanek vielen onder het gezag van Frank. Alleen Auschwitz lag een paar kilometer in het door Duitsland geannexeerde gebied.
In 1942 leek het de heer Frank een goed idee de Duitsers op de hoogte te brengen van de prachtige attracties van zijn landje. Hij gaf het befaamde bedrijf Baedeker - al sinds de 19e eeuw producent van gezaghebbende reisgidsen - opdracht een boekje te schrijven. Stafauteur Oskar Steinheil reisde in de herfst van 1942 (onder begeleiding) door het gebied en schreef de Baedekers Generalgouvernement. Ik kocht het boek via internet van iemand in Polen.
In de inleiding en de daaropvolgende beschrijving van het gebied betoogt de auteur dat Polen al sinds de middeleeuwen eigenlijk bij Duitsland hoort. De Polen hebben de inval van de Duitsers uitgelokt. De joden noemt hij nauwelijks. Ze komen alleen even aan bod als verklaring voor de armoede van het land - die is hun schuld.
Het boek verschijnt in 1943. De Holocaust bereikt zijn hoogtepunt. Op de kaart van Warschau is het getto een witte vlek links boven het Adolf Hitler Platz.
En hoewel Auschwitz niet in het Generalgouvernement ligt, wordt het even genoemd als een stop op de route van Wenen naar Krakau.
Een paar nietszeggende zinnetjes.
De Baedekers Generalgouvernement is het wreedste boek in mijn boekenkast.
Reacties