Henk van Renssen

Welkom op de wereldtentoonstelling van 1910 in Brussel. (klik om te vergroten) Dit was het eerste wat de bezoekers zagen als ze door de toegangspoort waren: ruime wandelpaden, beelden van mythologische gebeurtenissen, sierlijke lantarenpalen, keurig bijgehouden grasperken met daarin verwerkt allerlei wapens (Waarvan? Vlaanderen, Wallonie, steden, ik kan het niet zien), een waterpartij, ruisend water. En daarachter de brede facade van het Belgische paviljoen, trots van de expositie, wapperende vlaggen van de landen van de wereld strak in het gelid op het dak. Een klassieke entree. Terwijl daarachter toch zoveel ongewoons te zien was. Wonderen van ver bijvoorbeeld, zoals een nagebouwd Senegalees dorp, naast het Apenparadijs. Een stelletje weet op deze dag nog niet waar het naar binnen zal gaan, terwijl een man de paden harkt. (klik weer om te vergroten) En daar zijn de wonderen van natuur en techniek, om je aan te vergapen. Een gigantische boom, echte couveusebabies!

Wie was Mike Roberts? Ik heb de laatste tijd een stapeltje ansichtkaarten uit de Verenigde Staten bij elkaar verzameld, gemaakt tussen ongeveer de jaren veertig en zeventig. Er staan wijdse landschappen op, wolkenkrabbers, straten door kleine dorpjes, motels, heel Amerika, van de grote steden tot de lege prairies. Wat me vooral in de kaarten aantrok waren de diepe kleuren en het altijd aanwezige felle zonlicht, dat bijna lijkt te trillen. Op deze bijvoorbeeld: (klik om te vergroten) Eigenlijk een nietszeggend plaatje, niks dat de aandacht trekt en een obligate (en ook nog dode) boom op de voorgrond om diepte te suggereren, maar wel schitterend, vind ik, zoals dat zonlicht van ergens rechtsvoor over het water, de bomen en de bergen zindert. Achterop staat, zoals op veel van dergelijke Amerikaanse kaarten, een verhaaltje over wat je ziet: 'Navajo Lake, Southern Utah. Thirty miles east of Cedar City, Navajo Lake is surrounded by rolling mountains covered with forests of spru

Sommige foto's hebben niks met elkaar gemeen, behalve dan dat ze mij ooit zijn opgevallen en ik ze in mijn fotodoos heb gestopt. Maar waarom deed ik dat eigenlijk? Soms weet ik het zelf niet precies, vond ik het gewoon mooie of intrigerende plaatjes. Misschien dat een vergelijkend onderzoek toch iets gemeenschappelijks oplevert. Tussen de volgende twee foto's bijvoorbeeld. De eerste vond ik op een rommelmarkt in Lissabon. Het is een klein fotootje, past in mijn handpalm, van een schakende man. (klik om te vergroten) Hier fascineerde me meteen van alles aan. De compositie van het tafereel bijvoorbeeld. De schaker lijkt een houten vuilnisbak te gebruiken als schaaktafel, terwijl hij precies zo'n vuilnisbak heeft gekanteld om op te kunnen zitten. Dat geeft een grappig effect. Buiten beeld zie ik een tweede schaker, haaks op de eerste, geconcentreerd achter de stoel, nu tafel, zitten. Hij zit ook weer op een gekantelde vuilnisbak, waaraan weer iemand zit te schaken... e

(klik om te vergroten) Wiens herinnering is dit geweest? Deze foto, die ik op een markt in Berlijn vond, moet zich lange tijd bij iemand in het fotoalbum hebben bevonden - kijk maar naar de witte slijtplekken in de hoeken, waar de foto achter schuine papieren repen zat geklemd. Zou het album vaak zijn doorgebladerd, of jarenlang ongebruikt in de kast hebben gestaan, of vergeten op zolder hebben gelegen? Een familie, lijkt me. Kijk naar de vrouwen vooraan. Minstens drie daarvan (de twee links en rechts van het kind, plus de tweede van rechts) lijken zo op elkaar, met die ronde gezichten, die appelwangen en die vooruitstekende kinnen, dat moeten zussen zijn. Er staan vijf mannen en vijf vrouwen op de foto. Zouden het allemaal (echt)paren zijn? De drie zussen hebben dan waarschijnlijk nog twee broers/zussen. Leuk raadseltje: wie zijn dat? Die andere twee, wat jongere vrouwen? Of die man die er daar rechts wat verloren bij staat, die heeft dezelfde ogen. Bij wie hoort trouwens

(klik om te vergroten) Een kaart met een zomerse foto van een spelletje badminton in de tuin van een gebouwencomplex. Hoewel, badminton, dat racket heeft wel een erg dikke steel. Misschien spelen ze zo'n vakantietennisspel, met een rubber balletje, ik ben de naam vergeten. Plaats: hotel Camino Real in Mexico City. De ansicht werd dus waarschijnlijk in de lobby verkocht, wie weet in zo'n wit rekje met nog meer kaarten. Met vrouwen in badpak, altijd goed voor de verkoop. Wanneer zou ie zijn gemaakt? Er staat geen boodschap of datum achterop, maar kijk naar de vrouw op die stoel in het midden: hoofddoek, zonnebril, blote armen, echt zo'n Sophia Loren. Jaren zestig? Ze zit trouwens op een design stoel uit die tijd, de zogeheten Diamond chair: wit, opengewerkt raster, schuine pootjes - waarschijnlijk geen goedkoop hotel, geen arme gasten. Wat ik knap vind is dat de foto, ondanks die blokkige betonnen omgeving, erin slaagt zon, vakantie en beweeglijkheid uit te st

(klik om te vergroten) Waarom gaan mensen die zich ontspannen met hun knieen over elkaar zitten? Achter hun bureau zitten ze rechtop voor de computer, op het terras zakken ze achterover en hup, daar gaat het ene been over het andere. Geef je daarmee het bovenliggende been rust? Ik weet het niet. Maar het zit wel lekker. De foto hierboven is gemaakt in Amsterdam, ergens in de jaren dertig schat ik. Oud uitziende jonge mannen in nette pakken, studenten of zo. Achteraan iemand in het uniform van een advocaat. Benen over elkaar, sigaretje in de hand, lachen naar de camera. Ze hebben hun werk gedaan, nu is het tijd voor een borrel - dat is de boodschap van dit benenwerk. In Berlijn vond ik een heel andere, soortgelijke foto. Duitse wandelaars, begin van de eeuw. Rusten uit van een tocht door de bossen misschien, lijken stil te genieten. Op de achtergrond kijken meisjes nieuwsgierig toe. En hoe gaan deze 'Wandervogel' zitten? (klik om te vergroten) De benen over elkaar

(klik om te vergroten) Een dubbeldekker betekent: grote stad. Hier geldt dat in het kwadraat: zes dubbeldekkers, gevels vol reclame, felle kleuren, mensen op straat, drukke wegen. Dit is de stad binnen de stad, het middelpunt, waar iedereen naartoe gaat en vandaan komt: Picadilly Circus, Londen. En dan ook nog in de welvarende jaren zestig. Kijk maar naar de bioscoopgevel rechts: de film 'Tom Jones' met onder anderen Albert Finney. Uit 1963, meldt de imdb-filmsite. Naar de gelijknamige, grappige roman van Henry Fielding uit 1749. 'Tom Jones, the adopted son of a British country squire, is a love-'em-and-leave-'em lady charmer who goes blithely from bed to bed, while managing to get into enough other mischief to come within moments of being hanged.' Duidelijk een stadsjongen. Je kunt zelfs zien hoe laat het is. Twee klokken wijzen op halftwaalf. Net voor de lunch. Is het daarom eigenlijk best rustig op straat? Bijna geen mensen op het plein, maar een paa