Doorgaan naar hoofdcontent

Posts

De trammetjesverzamelaar

Er is een trammetjesverzamelaar overleden. Een man die alle afbeeldingen spaarde waarop hij een tram kon ontwaren. Zijn collectie is, zoals zoveel collecties nadat de verzamelaar sterft, op de boekenmarkt terechtgekomen. In stukjes en beetjes raakt ze nu verspreid over nieuwe verzamelaars. Zoals ik. Ik zie stapels boekjes over trams, en ansichtkaarten van over de hele wereld waarop de karretjes rondrijden. Sommige zijn met het blote oog nauwelijks zichtbaar, ze verdwijnen net om de hoek. Andere hoor je bijna door de straten van Wenen, van Boedapest, van Lissabon denderen. Mensen hangen uit de ramen, de bestuurder staart in de verte. Zwart-wit kaarten, ingekleurde plaatjes, allemaal uit het begin van de twintigste eeuw. In de stapel liggen ook foto's. De verzamelaar ging blijkbaar de straat op, reisde met de tram ergens naartoe, fotografeerde daar trams. Zo verzamelde hij zijn eigen stukje werkelijkheid. De werkelijkheid van de dode tram. De tram van na de ansichtkaart. De tra

Post van de dictator

Post is het ideale middel om te laten zien wie er de baas is. Mensen laten elke dag wel enveloppen en pakketjes door hun handen gaan. Vrijwel ongemerkt glijdt hun blik dan even over de postzegels. En wie zien ze daar: de koningin, de president, de dictator. Een paar jaar geleden was ik in Libië. Daar kon je in kleine winkeltjes naar postzegels vragen en dan kwam de verkoper op de proppen met vellen vol prachtige afbeeldingen. Ware kunstwerkjes: hele schilderijen ontvouwden zich over meerdere postzegels. Zonde om ze uit te scheuren. Held op al die platen: kolonel Khadaffi. (klik op de plaatjes om te vergroten) Deze is in 1983 gemaakt ter ere van de 14e verjaardag van de revolutie van 1 september. Khadaffi omringd door zijn vrouwelijke lijfwacht. Hij deelt diploma's uit. Op de achtergrond een Russische Katusha-raketwerper. Prachtig, huiveringwekkend. In april 1986 liet president Reagan Libië bombarderen, waarbij een dochtertje van Khadaffi omkwam. Vereeuwigd op een postzegel

van de achtertuin naar de oorlog

Een jonge soldaat laat zich fotograferen voor hij naar het front vertrekt: (klik om te vergroten) Dat stel ik me tenminste voor bij deze (onbeschreven) fotokaart uit de tijd rond de Eerste Wereldoorlog. Kijk naar zijn gezicht: vol zelfvertrouwen kijkt deze jongen naar de verte. Zijn haar is netjes geknipt, zijn kin gladgeschoren, zijn huid weet niet wat een rimpel is. Zijn uniform zit ook piekfijn, wie weet heeft zijn moeder het gestreken. Als je goed kijkt zie je aan zijn linkerkant een soort tres hangen en rechts zijn pet. Die tuin: de achtertuin van zijn rijke ouders? In zijn ene hand houdt hij een sigaretje, in de andere iets onduidelijks. Een pasje, een soort sigarettenpakje? Met die sigaret lijkt hij te zeggen: kijk, ik ben een man, ik rook, ik kan mij later zo bij op de herensociëteit vervoegen. Eerst nog even een oorlogje voeren. Deze man heeft oorlog gevoerd: Wat kijkt hij vermoeid. En niet meer in de verte, maar onverschillig, uitdrukkingsloos recht in de came

De taille van de danseres

(klik om te vergroten) Wie was dit meisje? Is zij nou wat ze noemen een cancan girl (*) ? Werkte ze bij de Moulin Rouge of zoiets? Achterop de fotokaart staat niks. Ik zie haar zo in een rij vrouwen staan, veren op hun hoofd, de benen synchroon omhoog zwiepend - zoals in de strips van Lucky Luke. Alleen, ze kijkt niet verleidelijk, zoals je zou verwachten, maar een beetje onzeker, naïef. Aan dat babyvet op haar gezicht te zien is ze ook erg jong, een jaar of 17. En waarom heeft de fotograaf haar opzij laten kijken, en niet recht in de camera? Worden we gevraagd naar haar te kijken en haar te bewonderen, maar op afstand te blijven? Ik vind het ook een prachtig gemaakte foto. De kleine sieraden op haar jurk die oplichten; de brede zwarte band die de blik naar haar blote been leidt; de armen half in de lucht die naar haar gezicht wijzen. Als je goed kijkt zie je dat ze een lorgnet, een klein brilletje, in haar linkerhand houdt. Waar zou dat voor hebben gediend. Misschien wisten de

Tien jaar later, opnieuw in de Kalverstraat

Op vrijwel dezelfde plek als de foto uit 1952 in mijn vorige bijdrage werd genomen, in de Kalverstraat tussen Modehuis Louvre en de winkel van Willem J.J. van Pampus, nam een fotograaf in 1965 opnieuw een foto voor een ansichtkaart.   (klik voor een vergroting) Het tafereel is na tien jaar nauwelijks veranderd. De mannen lopen nog altijd in pak, de vrouwen dragen nog altijd lange rokken (en een enkeling een Juliana-hoedje), de winkels zijn hetzelfde en dragen namen als 'Van Duren Corsets' en 'Dameskapper'. Deze foto is alleen in kleur. In 1975 vond de kaartenmaker het nodig weer een nieuwe ansicht te produceren. De tijden waren veranderd. De lange rokken zijn ingekort tot boven de knie. Een man met lange haren en wijde broekspijpen slentert voorbij. Een vrouw draagt een sexy spijkerbroek . En ook aan de gevels heeft een verandering plaatsgevonden:   Playboy, Sex Shop - en dat allemaal in tien jaar. De sixties moeten een visueel spektakel zi

Er zweeft een fiets door de kalverstraat

(klik om te vergroten) Deze kaart van de Kalverstraat in Amsterdam is in 1952 verstuurd door een Amerikaan die het thuisfront wil laten zien waar hij had gewandeld. Een typisch jaren vijftig tafereeltje: vrouwen in lange rokken, mannen in pak, iedereen blank, en iemand heeft gewoon een pakje achter op zijn fiets laten zitten. Een mooie voorjaarsdag. Producent van de kaart is Uitgeverij Rembrandt. De foto hangt momenteel op posterformaat in boekhandel Scheltema, in een tentoonstelling met foto's van Amsterdam. Uitgeverij Rembrandt heeft de kaart later laten herdrukken. Deze is verstuurd in 1956: Wat klopt er niet? De twee vrouwen op de voorgrond zijn weg. Weggeretoucheerd. Zou het toch te gewaagd zijn geweest, twee van die achterwerken prominent op de voorgrond, ondanks die zedelijke rokken? Hebben boze kopers protest aangetekend? Of hebben de vrouwen zichzelf herkend en wilden ze van de foto verwijderd worden? En waarom heeft Uitgeverij Rembrandt niet gewoon een nieuw

Panorama Parijs

Bij Jos op het Waterlooplein vond ik vorige week vijf zogenaamde panoramakaarten van Parijs uit het begin van de twintigste eeuw. Ze zijn zo breed dat ze niet in een blik zijn te vangen - je ogen moeten er overheen dwalen. Zo lijk je je, veel meer dan met een gewone foto, in het tafereel te bevinden. Ik vind het zulke mooie opnames van het straatleven dat ik er hier een plaats in een groot bestand. Klik op de afbeelding en als het goed is wordt ie dan extra groot. Je kunt hem ook nog naar je bureaublad downloaden. Zo krijg je hem waarschijnlijk nog groter in beeld in je eigen fotoprogramma, zodat je nog virtueler over deze Parijse boulevard kunt flaneren. Succes.